TP.HCM Tiên Phong Đề Xuất Xây Dựng Trung Tâm Tái Chế Pin Xe Điện Hiện Đại : Hướng Đến Kinh Tế Tuần Hoàn và Thu Hồi 95% Kim Loại Quý

TP.HCM – đầu tàu kinh tế của cả nước vừa có một bước đi chiến lược. Thể hiện tầm nhìn xa trong công cuộc chuyển đổi năng lượng và phát triển bền vững. Đề xuất xây dựng một trung tâm tái chế pin xe điện với công suất 3.000 tấn/năm, áp dụng công nghệ hiện đại cho phép thu hồi đến 95% kim loại quý, không chỉ giải quyết triệt để vấn đề môi trường mà còn mở ra một mô hình kinh tế tuần hoàn kiểu mẫu cho Việt Nam.

Thông tin được Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM công bố tại họp báo về tình hình kinh tế – xã hội ngày 24/7, đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của dư luận và giới chuyên gia. Đề xuất này không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà còn là một phần không thể thiếu trong bức tranh tổng thể về kế hoạch chuyển đổi giao thông xanh mà thành phố đang nỗ lực thực hiện, đặc biệt là kế hoạch chuyển đổi 400.000 xe xăng sang xe điện trong tương lai gần.

Tầm Quan Trọng Chiến Lược: Biến Thách Thức Môi Trường Thành Cơ Hội Kinh Tế

Việc chuyển đổi sang xe điện là một xu thế tất yếu trên toàn cầu, nhằm giảm thiểu khí thải và ứng phó với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, đi kèm với đó là một thách thức không nhỏ: xử lý pin xe điện đã qua sử dụng. Nếu không có giải pháp quản lý và tái chế hiệu quả, hàng trăm nghìn tấn pin phế thải sẽ trở thành một gánh nặng môi trường khổng lồ, đặc biệt là do tính độc hại của một số thành phần trong pin.

Ông Lê Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Ứng dụng Kinh tế, thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, đã nhấn mạnh tính cấp thiết của đề xuất này. Theo ông, pin xe điện là một “mỏ tài nguyên” thứ cấp đầy tiềm năng. Pin chứa nhiều kim loại quý hiếm và có giá trị cao như lithium, coban, mangan, những nguyên liệu đầu vào quan trọng cho ngành công nghiệp sản xuất pin mới.

“Với công nghệ tái chế tiên tiến hiện nay, tỷ lệ thu hồi các kim loại này có thể lên đến 90 – 95%,” ông Hải cho biết.

Đây là một con số ấn tượng, đặt trung tâm tái chế pin đề xuất của TP.HCM vào hàng ngũ các cơ sở hiện đại hàng đầu thế giới. Việc thu hồi hiệu suất cao không chỉ giúp bảo vệ môi trường bằng cách giảm thiểu rác thải độc hại, mà còn mang lại lợi ích kinh tế to lớn:

1. Tiết kiệm tài nguyên quốc gia: Giảm sự phụ thuộc vào việc khai thác khoáng sản tự nhiên.
2. Giảm chi phí sản xuất pin mới: Nguồn nguyên liệu tái chế có chi phí thấp hơn, tạo lợi thế cạnh tranh cho ngành công nghiệp pin trong nước.
3. Tạo nên mô hình kinh tế tuần hoàn bền vững: Biến chất thải thành nguyên liệu đầu vào, khép kín vòng đời sản phẩm.

“Vòng Đời Thứ Hai” Của Pin: Từ Xe Điện Đến Nguồn Điện Nông Thôn

Một trong những điểm sáng của đề án là việc tận dụng tối đa giá trị của pin. Theo ông Hải, ngay cả khi pin không còn đủ công suất cho xe điện (thường là khi dung lượng giảm xuống dưới 70-80%), chúng vẫn có thể bắt đầu một “vòng đời thứ hai” đầy hữu ích.

Thay vì đưa đi tái chế ngay lập tức, các viên pin này có thể được tái sử dụng làm:

• Bộ tích điện quy mô lớn (Energy Storage Systems – ESS): Dùng cho các nhà máy điện mặt trời hoặc điện gió để lưu trữ năng lượng sản xuất vào ban ngày hoặc khi có gió, sau đó cung cấp lại cho lưới điện khi cần.
• Cung cấp điện cho khu vực nông thôn: Tích trữ và phân phối điện ổn định cho những khu vực chưa có lưới điện quốc gia hoặc lưới điện yếu.

Giải pháp tái sử dụng này được đánh giá là có tính khả thi cao và mang lại lợi ích xã hội thiết thực, giúp kéo dài tuổi thọ kinh tế của pin và tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tài nguyên.

Hành Lang Pháp Lý và Cơ Chế Hỗ Trợ: Dọn Đường Cho Công Nghiệp Xanh

TP.HCM không chỉ dừng lại ở đề xuất mà còn chủ động xây dựng nền tảng vững chắc để thu hút đầu tư và đảm bảo tính khả thi của dự án.

1. Hành Lang Pháp Lý Sẵn Sàng: Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã tạo ra một khung pháp lý rõ ràng. Cụ thể, từ ngày 1/1/2024, các nhà sản xuất pin phải có trách nhiệm mở rộng (Extended Producer Responsibility – EPR) trong việc thu hồi và xử lý sản phẩm sau sử dụng. Doanh nghiệp có thể tự xây dựng nhà máy tái chế hoặc đóng phí môi trường để Nhà nước hỗ trợ các cơ sở tái chế đạt chuẩn. Điều này đảm bảo nguồn cung pin phế thải ổn định và hợp pháp cho trung tâm tái chế.

2. Cơ Chế Hỗ Trợ Đầu Tư: Thành phố cam kết xây dựng các cơ chế hỗ trợ hấp dẫn nếu có nhà đầu tư đáp ứng tiêu chuẩn về công nghệ và môi trường. Các hình thức hỗ trợ có thể bao gồm:

• Cho vay ưu đãi: Giảm gánh nặng vốn đầu tư ban đầu cho công nghệ cao.
• Sử dụng Quỹ bảo vệ môi trường: Trích nguồn vốn từ quỹ để tài trợ hoặc hỗ trợ vốn cho dự án.

Ông Lê Thanh Hải bày tỏ kỳ vọng rằng, với sự chủ động này của TP.HCM, trong vòng 10 năm tới, Việt Nam sẽ hình thành được một hệ sinh thái công nghiệp xanh hoàn chỉnh với các trung tâm tái chế đạt chuẩn quốc tế.

Đảm Bảo An Toàn và Minh Bạch: Tiêu Chuẩn Quốc Tế Là Yếu Tố Quyết Định

Để đảm bảo quá trình tái chế diễn ra an toàn, minh bạch và hiệu quả, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM đã kiến nghị Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan để xây dựng một kế hoạch tái chế pin chi tiết. Kế hoạch này sẽ tập trung vào việc:

• Áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt từ khâu thu gom, vận chuyển đến xử lý cuối cùng.
• Đảm bảo an toàn phòng, chống cháy nổ trong suốt chu trình.

Về vấn đề an toàn pin xe điện, một mối lo ngại phổ biến, ông Hải cũng làm rõ rằng công nghệ pin đang ngày càng hoàn thiện, và các tiêu chuẩn an toàn phòng, chống cháy nổ được áp dụng nghiêm ngặt trong sản xuất và sử dụng. Tuy nhiên, để có đánh giá khách quan và khoa học, ông cho rằng cần phải có số liệu so sánh cụ thể giữa tỷ lệ cháy nổ của xe điện và xe xăng trong điều kiện vận hành thực tế tại Việt Nam.

Khởi Tạo Một Tương Lai Xanh

Đề xuất xây dựng trung tâm tái chế pin xe điện của TP.HCM là một quyết định kịp thời, mang tính đột phá, thể hiện cam kết mạnh mẽ của thành phố trong việc phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường. Với công suất lớn, công nghệ thu hồi kim loại quý hàng đầu thế giới, cùng với hành lang pháp lý và cơ chế hỗ trợ rõ ràng, dự án này được kỳ vọng sẽ trở thành viên gạch nền tảng cho việc hình thành một ngành công nghiệp tái chế pin quy mô lớn tại Việt Nam. Nó không chỉ giải quyết bài toán rác thải pin, mà còn đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo an ninh nguồn cung nguyên liệu cho ngành sản xuất pin trong nước, đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn và xây dựng một tương lai xanh bền vững.

Theo: vov và sưu tầm từ internet.