“Thương mại thế giới tại ngã ba lịch sử” Ngành công nghiệp tái chế đóng vai trò then chốt khi địa chính trị, tính bền vững và công nghệ định hình lại nền kinh tế toàn cầu

Tại Hội nghị Tái chế Thế giới của Cục Tái chế Quốc tế (BIR) ở Bangkok, các đại biểu đã được nghe trình bày về cách các nhà tái chế sẽ hưởng lợi từ nhu cầu ngày càng tăng đối với các vật liệu thứ cấp trong bối cảnh trật tự thế giới đang có sự thay đổi lớn.

Vào ngày 27 tháng 10, tại Phiên Khai mạc sự kiện do Chủ tịch BIR Susie Burrage OBE chủ trì, diễn giả chính Juan Verde đã trấn an các đại biểu rằng chương trình nghị sự về tính bền vững không hề bị đe dọa. Nó đang được đặt lại tên, và tái chế vẫn giữ vai trò quan trọng.

Ông Verde, một chiến lược gia chính phủ và doanh nghiệp, người từng cố vấn cho các Tổng thống Mỹ Biden, Obama và Clinton, đã phát biểu về các siêu cường, xu hướng thương mại và tương lai của tính bền vững và tái chế.

“Chúng ta đang ở một ngã tư lịch sử,” ông nói với các đại biểu Hội nghị. “Các quy tắc áp dụng cho thương mại tự do và nền kinh tế toàn cầu không còn giá trị nữa. Chúng ta đang đứng trước sự ra đời của một trật tự thế giới mới sẽ có tác động đáng kể đến ngành công nghiệp của các bạn nói riêng.”

Bài thuyết trình của ông Verde bao gồm ba lĩnh vực chính:

• Những thay đổi trong quyền lực địa chính trị, đặc biệt là sự trỗi dậy của Trung Quốc.
• Các xu hướng toàn cầu về công nghệ, chuỗi cung ứng, xung đột và chủ nghĩa bảo hộ.
• Tương lai của tính bền vững và tái chế.

Về sự trỗi dậy của Trung Quốc, ông nói: “Điều đó xảy ra vì Hoa Kỳ và Châu Âu đã rất thành công trong việc gửi năng lực sản xuất và công nghiệp của chúng ta đến Trung Quốc, và phần còn lại của thế giới cũng vậy. Hậu quả là, Trung Quốc giờ đây là một siêu cường có khả năng thách thức và cạnh tranh với Hoa Kỳ.”

Ngành công nghiệp thay đổi

Diễn giả lập luận rằng một trong những hậu quả của sự cạnh tranh này là cuộc đua tranh giành các nguồn tài nguyên, đáng chú ý là vật liệu quan trọng (critical materials). Những thay đổi công nghệ như 5G, trí tuệ nhân tạo (“tiến bộ công nghệ quan trọng nhất trong lịch sử nhân loại”), điện toán lượng tử, công nghệ sinh học và công nghệ vũ trụ là một phần của sự cạnh tranh chiến lược giữa các siêu cường.

“Điều này đang làm thay đổi nền kinh tế thế giới và nó sẽ thay đổi ngành công nghiệp của các bạn theo những cách mà chúng ta thậm chí còn chưa thể bắt đầu hiểu được ngày hôm nay.”

Ông Verde lưu ý về sự dịch chuyển sang khu vực hóa lớn hơn và xu hướng “friend-shoring” (chuyển sản xuất sang các nước đồng minh) theo đó các nền kinh tế khổng lồ như Hoa Kỳ đưa các bộ phận của các ngành công nghiệp chủ chốt và chuỗi cung ứng của họ trở lại Mỹ. Điều đó dẫn đến chủ nghĩa bảo hộ lớn hơn và một cuộc đua giành an ninh tài nguyên, kéo theo nhiều hệ lụy cho các nhà tái chế.

“Chủ nghĩa bảo hộ mới này thực sự khá tốt cho ngành công nghiệp của các bạn bởi vì nó sẽ buộc các quốc gia phải đầu tư những khoản tiền không tưởng để tăng cường năng lực tái chế của họ.”

Làn sóng thúc đẩy tính bền vững đã tốt cho ngành tái chế và ông Verde bác bỏ những người nghĩ rằng điều đó không thể tiếp tục.

“Việc Donald Trump – một tổng thống không tin vào biến đổi khí hậu – xuất hiện ở Nhà Trắng, không thay đổi hướng đi,” ông nói. “Nó chỉ thay đổi tốc độ diễn ra của cuộc cách mạng xanh này.”

Tăng trưởng tái chế

Tổng thống tiền nhiệm, Joe Biden, một thành viên Đảng Dân chủ, đã bơm một lượng lớn tiền vào nền kinh tế xanh với Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) của mình. Ông Verde tin rằng Đạo luật này sẽ không bị Đảng Cộng hòa đảo ngược vì những lợi ích rộng lớn hơn mà Đạo luật mang lại cho các bang và cử tri Cộng hòa. Quan trọng hơn, chương trình nghị sự này cũng đang được khu vực tư nhân đón nhận dưới danh nghĩa phục hồi, an ninh quốc gia và năng lực cạnh tranh công nghiệp.

“Tính bền vững không bị loại bỏ,” ông nói. “Nó đang được đặt lại tên. Tôi vô cùng lạc quan về lĩnh vực của các bạn, hoặc lạc quan hơn nữa là các bạn đang ở đúng ngành công nghiệp vào đúng thời điểm.”

Diễn giả chỉ ra rằng thị trường tái chế khoáng sản quan trọng được dự báo sẽ tăng trưởng khoảng 15% hàng năm cho đến năm 2033 và là phân khúc phát triển nhanh nhất của ngành tái chế. Trong khi đó, đầu tư toàn cầu vào tái chế và nền kinh tế tuần hoàn từ năm 2019 đến năm 2024 đã vượt quá 160 tỷ USD, tăng 40% trong năm năm.

“Ngành công nghiệp của các bạn được thiết lập để phát triển tốt và rất có khả năng chúng ta sẽ thấy một sự gia tăng rất đáng kể khi các chính phủ xác định ngành công nghiệp của các bạn là quan trọng đối với an ninh quốc gia của chúng ta.”

Ông Verde kết luận bằng cách đề cập đến từ Hy Lạp “Kairos”, mà ông định nghĩa là thời điểm cơ hội khi mọi thứ thay đổi. “Đây là khoảnh khắc kairos cho ngành công nghiệp tái chế. Các bạn không chỉ đang tạo ra một thế giới thân thiện hơn, bền vững hơn, xanh hơn và khỏe mạnh hơn. Các bạn cũng đang tạo ra một cách thức an toàn hơn và hòa bình hơn.”

Trong phần hỏi đáp, cựu Chủ tịch BIR Tom Bird cho rằng tốc độ các quốc gia đang cố gắng đạt mục tiêu không phát thải ròng (net zero) đang “làm cho mọi người phá sản”, đặc biệt là ở Châu Âu. Ông Verde đồng ý, nói rằng Châu Âu phải tìm cách để khu vực tư nhân truyền sự nhiệt tình và đam mê vào nền kinh tế “bởi vì nó đang bị điều tiết quá mức và đang làm nghẹt thở.”

Số lượng thành viên kỷ lục

Trước đó, Chủ tịch BIR Susie Burrage OBE đã khai mạc Hội nghị bằng cách dẫn dắt một phút mặc niệm để tưởng nhớ Thái hậu Sirikit của Thái Lan, người đã qua đời vào ngày 24 tháng 10.

Sau lời tri ân, bà Burrage bày tỏ niềm vui khi là Chủ tịch BIR đầu tiên tổ chức một Hội nghị tại thủ đô ‘phi thường’ của Thái Lan. Bà nghĩ rằng năng lượng của thành phố chủ nhà là một lý do thích hợp để hơn 1.100 người tham gia từ 58 quốc gia trao đổi ý tưởng, hình thành quan hệ đối tác và xây dựng các mạng lưới tái chế toàn cầu.

“Sự tương tác loại này là sống còn. Không có quyền tiếp cận các thị trường quốc tế mở, ngành công nghiệp tái chế không thể phát triển mạnh – cũng như không thể tiếp tục đầu tư vào đổi mới và công nghệ thúc đẩy tiến bộ.”

Chủ tịch nói thêm rằng việc chọn Centara Grand và Trung tâm Hội nghị Bangkok làm địa điểm đã nhấn mạnh vai trò lãnh đạo ngày càng tăng của Thái Lan trong các sáng kiến về tái chế và kinh tế tuần hoàn.

“Năm 2025 là một năm đặc biệt đối với BIR. Tôi rất vui mừng được chia sẻ rằng chúng tôi đã đạt được số lượng thành viên lớn nhất trong lịch sử 77 năm của mình.”

Bà cũng thông báo rằng Hội nghị BIR tiếp theo sẽ được tổ chức tại Gothenburg, Thụy Điển từ ngày 1 đến ngày 3 tháng 6 năm 2026.

Theo: bir.org – BIR Bangkok 2025