Chung tay bảo vệ tầng ô-dôn: Việt Nam khẳng định cam kết toàn cầu, mở rộng cơ hội phát triển xanh

Ngày 15/9/2025, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức Hội thảo quốc gia kỷ niệm Ngày quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn, với chủ đề “Hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn hướng tới chuyển đổi xanh: Thúc đẩy hợp tác liên chính phủ, hợp tác công – tư”. Sự kiện thu hút sự tham dự của các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, UNEP, UNDP, ADB, GGGI, GIZ…, cùng đông đảo chuyên gia, viện nghiên cứu và doanh nghiệp trong lĩnh vực môi trường.

Đây không chỉ là dịp nhìn lại hành trình gần 40 năm của cộng đồng quốc tế với Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal, mà còn là cơ hội để Việt Nam khẳng định vai trò tiên phong, cam kết mạnh mẽ và các hành động cụ thể trong bảo vệ khí hậu toàn cầu.

Hành trình khẳng định cam kết

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành nhấn mạnh:

“Sau gần 40 năm, thế giới đã loại bỏ 99% các chất phá hủy tầng ô-dôn. Nếu giữ vững lộ trình, tầng ô-dôn sẽ hồi phục như năm 1980 vào khoảng năm 2040. Thành công này cho thấy khoa học, chính sách và hợp tác quốc tế có thể đem lại những thay đổi to lớn vì sự sống của nhân loại.”

Việt Nam tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal từ năm 1994. Trong ba thập kỷ, Việt Nam đã:

2010: loại trừ hoàn toàn CFC, Halon, CTC.
2015: dừng sử dụng HCFC-141b nguyên chất trong sản xuất xốp, chỉ còn dùng Methyl Bromide trong kiểm dịch nông nghiệp.
2025: ngăn ngừa phát thải khoảng 240 triệu tấn CO₂ tương đương, một con số được các chuyên gia đánh giá là đóng góp đáng kể vào nỗ lực giảm phát thải toàn cầu.

Theo thống kê, giai đoạn 2024 – 2045, việc loại trừ các chất gây hại tầng ô-dôn có thể giúp Việt Nam cắt giảm thêm 11 triệu tấn CO₂ tương đương.

Góc nhìn chuyên gia: Việt Nam đang đi đúng hướng

Bà Tina Chondraki Birmpili, Trưởng Ban điều hành Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal, đánh giá:

“Việt Nam là một trong những quốc gia sớm phê duyệt Kế hoạch hành động thực thi Sửa đổi Kigali, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong sử dụng năng lượng hiệu quả và công nghệ làm mát bền vững. Các nỗ lực của Việt Nam không chỉ tạo tác động trong nước mà còn lan tỏa tới hơn 200 ngành kinh tế – xã hội.”

Từ góc nhìn trong nước, PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, nhận định:

“Bảo vệ tầng ô-dôn không chỉ là câu chuyện môi trường, mà còn gắn liền với cơ hội thị trường carbon. Nếu tận dụng tốt, Việt Nam có thể trở thành điểm sáng trong khu vực về thu hút tài chính xanh, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ.”

Tác động thực tiễn tại Việt Nam

Trên thực tế, các chính sách loại trừ chất gây hại tầng ô-dôn đã đem lại nhiều lợi ích:

Doanh nghiệp ngành lạnh – điều hòa: thông qua việc chuyển đổi công nghệ, tái chế và thu gom môi chất lạnh, doanh nghiệp không chỉ tuân thủ cam kết quốc tế mà còn giảm chi phí năng lượng, nâng cao sức cạnh tranh xuất khẩu.
Nông nghiệp và kiểm dịch thực vật: việc hạn chế sử dụng Methyl Bromide và chuyển sang các giải pháp thay thế giúp giảm rủi ro sức khỏe cho nông dân, đồng thời bảo vệ hệ sinh thái đất.
Người tiêu dùng: được hưởng lợi từ các thiết bị làm mát thân thiện môi trường, có tuổi thọ cao hơn và giảm chi phí vận hành.

Một chuyên gia UNEP tại hội thảo nhấn mạnh:

“Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, bảo vệ tầng ô-dôn chính là ‘hai lợi ích trong một’: vừa giảm thiểu khí nhà kính, vừa bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Việt Nam đang là minh chứng cho sự kết hợp thành công này.”

Từ khoa học đến hành động toàn cầu

Việt Nam đã tích hợp nội dung bảo vệ tầng ô-dôn trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 và hàng loạt văn bản pháp luật như Nghị định 06/2022, Nghị định 119/2025. Đây là nền tảng pháp lý quan trọng để huy động nguồn lực quốc tế, đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ xanh.

Hội thảo năm nay còn tổ chức các phiên thảo luận chuyên sâu và trưng bày công nghệ lạnh – điều hòa tiên tiến, cho thấy sự kết nối giữa chính sách, doanh nghiệp và cộng đồng khoa học.

Kết luận: Vai trò tiên phong của Việt Nam

Sau gần 40 năm thực thi Nghị định thư Montreal, thế giới chứng kiến một thành công hiếm có trong lịch sử hợp tác môi trường. Việt Nam, với những cam kết rõ ràng và hành động cụ thể, đã và đang trở thành một điểm sáng ở châu Á.

Như bà Tina Birmpili khẳng định:

“Loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn không chỉ là trách nhiệm quốc gia, mà còn là hành động bảo vệ sự sống của toàn nhân loại.”

Thông điệp từ Việt Nam nhân 40 năm Công ước Vienna là rõ ràng: từ khoa học đến hành động toàn cầu, hợp tác quốc tế và chuyển đổi xanh là con đường tất yếu cho một tương lai bền vững.

Theo vneconomy.vn