Giá phế liệu ferrous tại Mỹ tiếp tục giảm: vì đâu và chính sách Mỹ đang tác động thế nào?

Giá phế liệu sắt thép (ferrous scrap) của Mỹ được dự báo giảm tiếp trong tháng 10, nối tiếp đà giảm của tháng 9 — chỉ số xu hướng (Trend Indicator) của Fastmarkets đã rơi về 40.1, tương ứng với dự báo giảm khoảng 3.6% so với tháng trước. Thực tế này phản ánh một loạt yếu tố nhu cầu yếu ở hạ nguồn (mills, xây dựng, ô tô…), bất lợi vĩ mô và khoảng trống thông tin do đình chỉ phát hành số liệu thương mại của Cục Điều tra Dân số Hoa Kỳ trong bối cảnh đóng cửa chính phủ. Bài báo này phân tích sâu các nguyên nhân trực tiếp khiến giá giảm và mổ xẻ những chính sách Mỹ gần đây. Từ quyết định của Fed đến thay đổi thuế quan. Các chính sách này đang tác động như thế nào tới thị trường kim loại và phế liệu.

Diễn biến và dữ kiện cơ bản

Fastmarkets — một trong những cơ quan theo dõi thị trường phế liệu và kim loại lớn. Họ cho biết chỉ số Trend Indicator của thị trường phế liệu ferrous giảm xuống 40.1, cho thấy tâm lý thị trường đang nghiêng về phía giảm và dự báo giá phế liệu sẽ rơi khoảng 3.6% trong tháng 10, so với mức giảm 2.6% của tháng 9. Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng nguồn cung phế liệu không phải là động lực tăng giá trong ngắn hạn: tồn kho vẫn hơi thấp so với trung bình (chỉ số tồn kho 43.3), nghĩa là nguồn cung chưa tạo được đà đẩy giá lên để bù đắp nhu cầu sụt.

Quan trọng hơn, Fastmarkets ghi nhận: “yếu tố định hình chính là nhu cầu thép (mill demand) suy giảm cùng các sức ép vĩ mô”. Nói cách khác, giá phế liệu đang bị đẩy xuống chủ yếu bởi yếu tố cầu chứ không phải một đợt bán tháo nguồn cung.

Nguyên nhân trực tiếp làm giá phế liệu giảm

Dưới đây là các kênh tác động chính, mỗi kênh đều có ảnh hưởng trực tiếp tới cầu phế liệu hoặc tới chi phí/giá cả ở hạ nguồn:

a) Nhu cầu chế tạo thép và hoạt động nhà máy chậm lại

Các nhà máy thép là người mua phế liệu lớn nhất; khi đơn đặt hàng cho thép thành phẩm giảm, nhu cầu phế liệu theo đó giảm mạnh. Số liệu PMI của Mỹ cho thấy khu vực sản xuất vẫn trong vùng co hẹp (ISM Manufacturing PMI ở mức 49.1 trong tháng 9, tức là dưới ngưỡng 50 chỉ ra sự co lại), dấu hiệu cho thấy hoạt động nhà máy tiếp tục chịu áp lực. Khi sản lượng thép thu hẹp, nhu cầu phế liệu giảm và đẩy giá xuống.

Suy yếu trong xây dựng nhà ở và chi tiêu xây dựng

Ngành xây dựng — một trong những đầu kéo nhu cầu thép dài hạn, đang cho thấy nhiều tín hiệu yếu: khởi công nhà ở giảm (housing starts sụt trong tháng 8) và tổng chi tiêu xây dựng duy trì xu hướng đi ngang hoặc giảm bậc. Những yếu tố này làm giảm cầu thép cấu trúc, thanh toán hàng tồn và do đó giảm nhu cầu phế liệu.

Chuỗi cung ứng & nhu cầu ô tô, ngành gia công tiêu thụ phế liệu

Sự phục hồi của sản xuất ô tô luôn quan trọng đối với tiêu thụ phế liệu (phế liệu từ dây chuyền, thân vỏ, linh kiện). Tuy có cải thiện theo chu kỳ, nhưng ngành ô tô vẫn chịu áp lực từ đơn hàng quốc tế, chi phí nguyên liệu và sự điều chỉnh chuỗi cung ứng do thuế quan. Điều này làm giảm nhu cầu mua phế liệu cho sản xuất. Các báo cáo ngành gần đây cho thấy sản xuất ô tô vẫn biến động và không tạo cầu đẩy giá lớn.

Tâm lý thị trường và kỳ vọng giá giảm (self-fulfilling)

Khi Trend Indicator và các bản tin chuyên ngành liên tiếp báo xu hướng giảm, người bán (scrap yards, brokers) có xu hướng chịu sức ép bán để tránh tồn kho lâu, trong khi người mua chờ giá rẻ hơn — tạo vòng xoáy giảm giá. Fastmarkets nhấn mạnh rằng hơn một nửa các nguồn tin thị trường kỳ vọng giá thấp hơn, chỉ một phần nhỏ kỳ vọng tăng.

Khoảng trống thông tin do đóng cửa chính phủ (government shutdown)

Một tác động ít thấy ngay nhưng rất thực tế: Cục Điều tra Dân số Hoa Kỳ (US Census Bureau) đã thông báo tạm hoãn cập nhật dữ liệu thương mại do “lapse in federal funding”. Phần nhiều là hệ quả của việc đóng cửa chính phủ bắt đầu ngày 1/10/2025. Vì các bản tin, phân tích và quyết định kinh doanh phụ thuộc vào dữ liệu nhập khẩu- xuất khẩu (các lô thép, phôi, phế liệu qua biên giới), việc thiếu hụt thông tin làm gia tăng bất định. Các nhà giao dịch và nhà máy khó xác nhận lượng nhập khẩu thép/phế liệu hoặc thay đổi dòng hàng. Dẫn đến thận trọng hơn trong mua bán, làm giảm nhu cầu ngắn hạn. Fastmarkets đã phải hoãn xuất bản một số phân tích nhập khẩu – xuất khẩu nguyên liệu do vấn đề này.

Các chính sách Mỹ gần đây và cách chúng ảnh hưởng đến giá phế liệu

Ngoài nguyên nhân cầu – cung thuần túy, một số quyết sách vĩ mô và thương mại của Mỹ trong vài tháng vừa qua có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới hoạt động sản xuất, chi phí đầu vào và kỳ vọng thị trường — từ đó ảnh hưởng tới giá phế liệu.

a) Quyết định chính sách tiền tệ của Fed (diều hay bồ câu?)

Trong tháng 9/2025, Fed đã có động thái giảm lãi suất 25 điểm cơ bản. Một dấu hiệu nới lỏng nhẹ nhằm hỗ trợ thị trường lao động đang có dấu hiệu hạ nhiệt. Tuy nhiên, các quan chức Fed sau đó đưa ra thông điệp thận trọng: một số ủng hộ giữ lập trường thận trọng để tránh lạm phát tăng trở lại. Tác động tới phế liệu là phức hợp: lãi suất thấp hơn về lý thuyết có thể giảm chi phí vay cho nhà máy, khuyến khích đầu tư xây dựng và mua sắm, hỗ trợ cầu thép; nhưng nếu Fed cho rằng chỉ là nới lỏng nhỏ và nền kinh tế vẫn ảm đạm, hiệu ứng kích cầu sẽ hạn chế. Ngoài ra, kỳ vọng về lạm phát và chi phí vốn ảnh hưởng tới quyết định mua tồn kho phế liệu.

Thuế quan (tariffs) và chính sách bảo hộ thép, đẩy chi phí đầu vào, đảo chiều dòng thương mại

Chính quyền liên bang đã có thay đổi quan trọng về thuế quan: từ giữa 2025 có các điều chỉnh nhằm tăng thuế quan lên các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu (ví dụ việc tăng mức Section 232 đối với một số dòng, đến 50% theo công bố hồi tháng 6/2025). Những thuế quan này làm tăng chi phí nhập khẩu thép hoàn thiện và linh kiện, gây hai hệ quả trái chiều:

• Về ngắn hạn, thuế cao khiến thép nhập khẩu đắt hơn, có thể hỗ trợ giá thép nội địa và do đó giá phế liệu (bởi mills thay thế một phần bằng nguồn phế liệu nội địa).
• Nhưng thực tế năm 2025 cho thấy tác động bị triệt tiêu bởi nhu cầu yếu: doanh nghiệp giảm đặt hàng mới do chi phí tăng và bất định xuất nhập khẩu, dẫn tới giảm sản lượng và nhu cầu phế liệu. Ngoài ra, các quy định mới về thuế quan derivate (áp thuế tới cả “phần” thép trong sản phẩm lớn) làm rối loạn thương mại, khiến một số nhà nhập khẩu và nhà chế tạo hoãn đơn hàng, gây suy yếu cầu.

Đóng cửa chính phủ, gián đoạn số liệu và niềm tin

Như đã nêu, đóng cửa chính phủ gây gián đoạn phát hành dữ liệu quan trọng (Census, BLS, BEA). Việc này không thay đổi trực tiếp số lượng thép hay phế liệu trên thị trường, nhưng làm cho nhà quản lý kho, thương nhân và nhà máy mất kênh tham chiếu chuẩn để ra quyết định. Trong môi trường không chắc chắn, lệnh mua thường bị hoãn hoặc giảm. Điều này góp phần khiến đợt giảm giá mạnh hơn.

Gói đầu tư hạ tầng và chương trình mua sắm nội địa (Buy America)

Các chương trình đầu tư hạ tầng (Bipartisan Infrastructure Law/IIJA) và các quy định Buy America hướng tới sử dụng sản phẩm làm từ thép, sắt sản xuất trong nước có thể tạo động lực tăng cầu phế liệu trong trung hạn nếu các dự án được giải ngân nhanh và nhà máy nội địa cần thêm nguyên liệu. Tuy nhiên, đầu giải ngân thường chậm, và trong bối cảnh hiện tại sự trì hoãn giải ngân cùng khó khăn chuỗi cung ứng làm giảm hiệu lực kích cầu tức thì. Do đó, dù tồn tại yếu tố hỗ trợ trung-dài hạn, trong ngắn hạn chúng chưa đủ bù đắp sự suy yếu chung.

Tương tác giữa các yếu tố: tại sao giá phản ứng mạnh hơn mong đợi?

Khi nhiều yếu tố tiêu cực cùng tồn tại. PMI xuống dưới 50, khởi công nhà ở giảm, đóng cửa chính phủ gây mất dữ liệu, và thuế quan khiến nhà sản xuất thận trọng. Kết quả là một “gói” rủi ro khiến cả người mua lẫn người bán thay đổi hành vi: người bán muốn tối ưu hóa dòng tiền bằng việc bán nhanh, người mua chờ giảm thêm. Thêm vào đó, các doanh nghiệp thép có thể tạm giảm tồn kho phế liệu do dòng tiền hoặc vì không muốn gom nguyên liệu khi nhu cầu bán thành phẩm yếu. Điều này khiến thị trường phế liệu rơi vào trạng thái thanh khoản kém, giá dễ bị tụt.

Fastmarkets ghi nhận rằng tồn kho đang ở mức “hơi dưới trung bình” (43.3). Điều này nói lên rằng thiếu hụt nguồn cung không phải là yếu tố chống lại xu hướng giảm; nghĩa là giá giảm thực sự do cầu yếu.

Đợt giảm giá phế liệu ferrous ở Mỹ không phải là một hiện tượng đơn lẻ do cung vượt cầu, mà là kết quả của một tập hợp các yếu tố: nhu cầu thép yếu (thể hiện qua PMI và hoạt động xây dựng), bất định chính sách thương mại (thuế quan cao và thay đổi), gián đoạn thông tin do đóng cửa chính phủ, cùng diễn biến vĩ mô và chính sách tiền tệ. Fastmarkets đã mô tả bối cảnh này bằng chỉ số Trend Indicator 40.1 và dự báo giảm 3.6% trong tháng 10 — một cảnh báo cho thấy thị trường cần thời gian để hấp thụ ảnh hưởng từ cả chuỗi cầu và chính sách. Đối với những người tham gia thị trường phế liệu — từ nhà máy đến đại lý, và nhà phân tích — chìa khoá trong vài tháng tới sẽ là quản trị rủi ro tồn kho, cập nhật nguồn dữ liệu thay thế khi chính phủ chưa phát hành số liệu, và theo dõi sát các quyết định chính sách (lãi suất, thuế quan, giải ngân hạ tầng) sẽ quyết định bước ngoặt tiếp theo.

Theo: recyclinginternational và sưu tầm từ internet.